11
دسامبر
اقتصاد ترکیه از نگاه موسسات و نهادهای مالی و اعتباری بین المللی به عنوان یک بازار نوظهور و رو به رشد ارزیابی میشود. ترکیه از لحاظ وضعیت اقتصادی رتبه هفدهم در جهان و ششم در اروپا به شمار می رود. رشد اقتصادی این کشور برای سه ماهه اول سال 2018 بالغ بر 7،2 درصد، سه ماهه دوم 5،3 درصد و سه ماهه سوم 1،6 درصد بوده است.
یکی از مهمترین معضلات اقتصادی ترکیه در طی سال 2017 و 2018 کاهش محسوس ارزش لیر در برابر دلار بوده است. به گونه ای که نرخ هر یک دلار آمریکا در برابر لیر از 3.5 لیر در سال 2016 به 5،4 لیر در سال 2018 رسید. این امر موجب دو رقمی‌شدن نرخ تورم در این کشور طی سال های 2017 و 2018 و رسیدن آن به رقم 20.3 درصد نسبت به نرخ تک رقمی آن در سال 2016 شده است. ترکیه با داشتن ذخایر 564.8 تن طلا در میان ده کشور دارای بیشترین ذخایر طلا در جهان قرار گرفته است. شاخص اعتماد اقتصادی این کشور در سال 2018 بالغ بر 75.2 واحد اعلام شد.
ترکیه در سال های اخیر توانسته است به موازات پیشرفت های صنعتی در زمینه کشاورزی نیز به پیشرفتهای قابل توجهی دست یابد و چهارمین تولید کننده سبزیجات و ششمین تولید کننده میوه در جهان به شمار آید. بر اساس گزارش بانک جهانی و OECD ترکیه از لحاظ تولید محصولات کشاورزی بین کشورهای جهان رتبه هفتم را دارا است.
بنا بر اعلام منابع رسمی میزان تولید محصولات کشاورزی ترکیه در سال 2018 بیش از 85 میلیارد دلار و میزان اشتغال در این بخش بالغ بر 6 میلیون نفر است که از این حیث دارای سهم 19 درصدی در میزان اشتغال می باشد. متوسط صادرات محصولات کشاورزی ترکیه در حدود 16 تا 18 میلیارد دلار و میزان واردات آن نیز در حدود 4 تا 6 میلیارد دلار در سال است.
ترکیه به لحاظ بدهی خارجی با رقمی‌بالغ بر 457 میلیارد دلار در رتبه 28 دنیا و به لحاظ جذب سرمایه‌های خارجی در رتبه 22 جهان قرار دارد. این کشور در سال 2017 بالغ بر 11 میلیارد دلار سرمایه خارجی جذب کرده و در هشت ماهه سال 2018 نیز موفق به جذب 7 میلیارد دلار سرمایه خارجی شده است.
بودجه ترکیه برای سال 2018 شامل 696 میلیارد لیر درآمد، 762 میلیارد لیر هزینه و 66 میلیارد لیر کسری بودجه بوده است. در بودجه بخش عمده درآمدهای پیش بینی شده از محل مالیات، تجارت و گردشگری تامین خواهد شد.
ترکیه از لحاظ جذب گردشگر دارنده رتبه ششم جهان بوده و براساس اعلام سازمان آمار ترکیه، در سال 2018 بالغ بر 46،1 میلیون گردشگر خارجی به این کشور سفر کرده اند. درآمد ترکیه از محل گردشگری برای سال 2018 بالغ بر 29،5 میلیارد دلار اعلام گردید.
بیشترین گردشگران خارجی که به ترکیه سفر کرده اند متعلق به کشورهای روسیه، آلمان و بلغارستان بوده اند. هواپیمایی ترکیش ایر با دارا بودن بیش از 300 فروند هواپیما موفق به حمل 75،2 میلیون مسافر در سال 2018 شده است.
کاهش ارزش لیر به عنوان واحد پول ملی ترکیه در برابر دلار آمریکا از ابتدای سال 2018 آغاز و تا پایان سال نیز ادامه داشته است. به باور کارشناسان اقتصادی ترکیه، این کاهش ارزش به معنای بروز بحران ارزی در ترکیه می باشد. بررسی نرخ ارز در بازار ترکیه نشان داد که ارزش پول ملی این کشور در 8 ماهه نخست سال 2018 حدود 38 درصد سقوط کرده است.
در اوایل سال 2018، قیمت هر دلار 3.75 لیر در بازار ترکیه معامله می‌شد اما این نرخ در نیمه دوم سال به رقم بی سابقه 7 لیر رسید و رکورد جدیدی را در بازار ترکیه ثبت کرد. البته نرخ یورو نیز با رشد کم نظیری از رقم 6.1 لیر به 7.7 لیر رسید. بروز تنش میان آنکارا و واشنگتن بر سر محکومیت حبس کشیش آمریکایی و نگرانی‌ها از دخالت اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، در ت‌های پولی از اصلی‌ترین دلایل کاهش ارزش لیر عنوان شده است.
بعد از آزادی کشیش آمریکایی توسط ترکیه و بازگرداندن وی به آمریکا و متعاقب آن تشکر و قدردانی ترامپ از اردوغان، به یکباره نرخ لیر در برابر دلار تقویت و نرخ هر لیر در برابر دلار به زیر 7 و در پایان سال به کمتر از شش لیر رسید.
افزایش نرخ دلار در برابر لیر و وابستگی ترکیه به منابع انرژی از خارج کشور سبب شده تا نرخ هر لیتر بنزین به 6.94 لیر و نرخ تورم به 17.9درصد افزایش یابد.
کاهش ارزش لیر در برابر دلار سبب شده تا قیمت کلیه اجناس در ترکیه افزایش یابد و در این اثنا برخی از تولیدکنندگان و اصناف نیز به احتکار کالاها روی آورده که در نتیجه آن نرخ تورم به 20،3 درصد افزایش یابد.
در سال 2018 در پی اعمال تحریم از سوی دولت امریکا بر علیه برخی کالاها و شخصیت های ترک، دولت ترکیه برای جلوگیری از اثرات برنامه تحریمی آمریکا بر اقتصاد ترکیه، دیپلماسی اقتصادی را فعال تر کرد. در این راستا اردوغان رئیس جمهور ترکیه و وزرای تیم اقتصادی دولت با مقامات بسیاری از کشورهای اروپایی و سایر کشورها از قبیل روسیه، رایزنی گسترده ای داشتند.
وی همچنین با روسای شرکت های بزرگ و مطرح در این دو کشور نیز جلسات و نشست هایی را برگزار و از آنان جهت سرمایه گذاری و انجام فعالیت های اقتصادی و تجاری و در ترکیه دعوت به عمل آورد.
دولت ترکیه همچنین موضوع تجارت با واحدهای پول ملی ترکیه با سایر کشورها و برنامه مقابله با استیلای دلار بر روابط تجارت خارجی ترکیه را در دستورکار خود قرار داد. به عنوان نمونه اردوغان رئیس جمهور ترکیه در جریان نشست کشورهای ترک زبان در قرقیزستان به موضوع تجارت با واحدهای پول ملی میان اعضای این شورا تاکید کرد و اعلام داشت، دیگر انجام تجارت خارجی با دلار به عنوان یک مانع در روبط دیده میشود با تاسف و تاثر می خواهم یادآوری کنم که یک دوره بسیار سخت و حساس را که اصول و قوانین بین المللی با گستاخی زیر پا گذاشته می‌شوند، پشت سر می‌گذاریم. ما باید از وابستگی به دلار در تجارت خارجیمان رهایی یابیم و به تجارت با واحدهای پول ملی خود روی آوریم.
همچنین در سال 2018 استراتژی توسعه صادرات ترکیه تا سال 2023 که توسط وزارت اقتصاد ترکیه و انجمن صادرکنندگان ترکیه در سال 2009 تدوین شده بود، با جدیت ادامه یافت.
هدف اصلی از این استراتژی دستیابی به صادرات 500 میلیارد دلاری در سال 2023، مصادف با یکصدمین سال تاسیس جمهوری ترکیه خواهد بود. در این استراتژی صادرات کشور به طور متوسط سالانه 12 درصد رشد خواهد داشت. ترکیه به دنبال قرار گرفتن در لیست 10 اقتصاد برتر جهان در سال 2023 و اختصاص 1.5 درصد از سهم تجارت جهانی به خود میباشد.
در این راستا سلسله اقداماتی در دستور کار دولت ترکیه قرار دارند که به شرح ذیل است:
1-اجرای پروژه‌های تحقیق و توسعه و ارتقا قابلیت رقابت بین المللی به منظور افزایش ظرفیت صادراتی
2-افزایش مشارکت در نمایشگاه‌های بین المللی و سایر رخدادهای تجاری و مبادله هیات های اقتصادی
3-ارتقای قابلیت صادراتی بنگاه‌های کوچک و متوسط
4-جهانی سازی برندهای ترک
5-تبدیل استانبول به مرکز مد، نمایشگاه‌ها و مرکزیت تجاری ترکیه
6-حمایت جدی از صادرات و ارائه خدمات، تسهیلات و پشتیبانی مالی به آن
7-تعدد و تنوع در خوشه‌های صادراتی برای دستیابی به قابلیت رقابت در بازارهای جهانی
8-اصلاح و توسعه قابلیت خدمات بخش حمل و نقل ترکیه
در سال 2018، اردوغان رئیس جمهور ترکیه در موارد متعدد بر اهمیت توسعه اقتصادی ترکیه تاکید نموده و اعلام داشت دولت ترکیه برنامه‌های از پیش تعیین شده خود برای دستیابی به اهداف بلندمدت خود در صدمین سال تاسیس جمهوری ترکیه در سال 2023 را از یک دهه قبل آغاز کرده است و در همین راستا در 5 سال باقیمانده تلاش خواهد کرد اهداف کلان ذیل محقق گردد:
درباره این سایت